Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov: "Rus askeri üslerinin varlığı ve faaliyet koşulları Suriye'nin yeni yönetimiyle müzakere konusu olabilir"

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, devlet haber ajansına verdiği röportajda, 2024 yılında yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Ukrayna savaşının çözümüne ilişkin müzakerelerin gelecek yıl başlatılması olasılığına yönelik, "Sahadaki gerçek durumun dikkate alınması gerekir" diye şartlarını ifade etti. Rusya'nın Suriye'deki askeri üslerine ne olacağı en çok merak edilen konuların başında geliyor. Lavrov, "Bu konular Suriye'nin yeni yönetimiyle müzakere konusu olabilir" dedi. 

"Esad'ın devrilmesi, Rusya'nın ülkedeki askeri düzenlemelerinde değişiklikler getirdi"

Lavrov, "Suriye'deki Rus askeri üslerinin konuşlandırılması, uluslararası hukuk normları çerçevesinde imzalanan geçerli devletlerarası anlaşmalarla öngörülmüştür. Bunların her biri bu tesislerin çalışma koşullarını tanımlamakta ve her iki taraf için de belirli yükümlülükler içermektedir" dedi.

Lavrov, "Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın devrilmesinin Rusya'nın ülkedeki askeri düzenlemelerinde değişiklikler getirdiğini" belirtti. Anlaşmaların gözden geçirilmesi için resmi talepte bulunulmamış olsa da Lavrov, geçici Suriye hükümetinin 1 Mart 2025'e kadar ilan ettiği geçiş döneminin politika belirleme konusunda sınırlamalar getirdiğini kaydetti. Lavrov, "Mesele sadece üslerimizin ya da kalelerimizin korunması değil, aynı zamanda bunların işletme, bakım ve tedarik koşullarının yanı sıra yerel tarafla etkileşimdir. Bu konular Suriye'nin yeni yönetimiyle müzakere konusu olabilir" dedi.

"Suriye halkının tüm 'dış aktörlerle' iyi ilişkiler kurmak istediği konusunda netiz"

Bu hafta başında Lavrov, Moskova'nın yeni Suriyeli yetkililerle temas halinde olduğunu, Rus vatandaşlarının ve ülkedeki büyükelçiliğin güvenliğini görüştüklerini söylemiş ve Moskova'nın diğer ikili konularda da Şam ile diyaloga ilgi duyduğunu vurgulamıştı. Lavrov, çevrimiçi düzenlenen bir basın toplantısında, "Suriye halkının istisnasız tüm 'dış aktörlerle' iyi ilişkiler kurmak istediği konusunda netiz. Bunun yapılması gereken doğru şey olduğuna inanıyoruz. Bu, Suriye devletinin birliğini, toprak bütünlüğünü ve egemenliğini garanti altına alacak temel faktörlerden biridir. Buna mümkün olan her şekilde katkıda bulunmaya hazırız" demişti.

Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov da geçen hafta yaptığı açıklamada, Moskova'nın Şam'daki yeni yetkililerle Suriye'deki Rus askeri üslerinin geleceğine ilişkin görüşmelerini sürdürdüğünü ancak henüz bir karara varılmadığını ifade etmişti.

Rusya'nın askeri birliklerinin Suriye'deki akıbeti hala tartışma konusu

Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif grupların ülke genelinde sürpriz bir saldırı başlatarak başkent dâhil birçok önemli şehri ele geçirmesi ve Esad'ı devlet başkanlığından istifa ederek Rusya'ya sığınmaya zorlamasının ardından Rusya'nın Hmeymim ve Tartus'taki üslerinin akıbeti sorgulanmaya başlandı. Moskova ve Şam 2017'de Rus askerlerinin 49 yıllığına bu üslerde konuşlandırılması konusunda anlaşmıştı.

"Rusya, kısa ve orta menzilli füzelerin konuşlandırılmasına ilişkin moratoryumdan vazgeçecek"

Lavrov, ABD'nin bu tür silahları konuşlandırmaya başlamasıyla birlikte Rusya'nın kısa ve orta menzilli füzelerin konuşlandırılmasına ilişkin önerilen moratoryumu iptal edeceğini söyledi. Lavrov, ayrıca şunları söyledi:

"Durumu, ABD ve NATO'nun stratejik alandaki istikrarı bozucu eylemlerinin analizi ve buna bağlı olarak bunlardan kaynaklanan tehditlerin evrimi temelinde değerlendiriyoruz. Bugün, örneğin kısa ve orta menzilli füzelerin konuşlandırılması konusundaki moratoryumumuzun artık pratikte uygulanabilir olmadığı ve terk edilmesi gerektiği açıktır. ABD, Rusya ve Çin'in uyarılarını küstahça görmezden geldi ve pratikte bu sınıftaki silahları dünyanın çeşitli bölgelerine konuşlandırmaya başladı."

Washington 2019 yılında Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler anlaşmasından çekildi. Rusya o tarihten bu yana Washington'un çekilmemesi koşuluyla bu tür silahları konuşlandırmayacağını açıkladı.

"Kiev ve Batı, Ukrayna ordusunun askeri potansiyelini artırmak için ateşkesi tartışmaya başladı"

Ukrayna ile olan savaşa ilişkin müzakerelerin 2025'te başlamasına yönelik Lavrov, "Müzakerelere hazırız ancak bunların Ukrayna krizinin temel nedenlerini ortadan kaldırmayı amaçlaması ve sahadaki gerçek durumu dikkate alması gerekiyor. Kiev ve Batı, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin askeri potansiyelini artırmak ve bu sırada bir mola almak için bir tür ateşkes ve ateşkes olasılığını tartışmaya başladılar" açıklamalarında bulundu.